Friesland

Volgens ons is Leeuwarden de leukste stad van Friesland. Deze provinciale hoofdstad heeft de afgelopen jaren een geweldige ontwikkeling doorgemaakt, waardoor er voldoende te zien en te beleven valt. Dat Leeuwarden vroeger een welvarende stad was, is nog altijd terug te zien aan de prachtige historische pakhuizen en gebouwen zoals het stadhuis, Paleis van Justitie, St. Bonifatiuskerk, Kanselarij, de Waag van Leeuwarden en de Oldehove. Aan de andere kant zie je steeds meer kunst en moderne elementen in het straatbeeld van Leeuwarden verschijnen. Denk aan het strak vormgegeven Fries Museum, de streetart die in het kader van ‘Writer’s Block’ op verschillende plaatsen aangebracht is en het kunstwerk ‘Love Fountain’ dat de ruimte voor het treinstation van Leeuwarden opvrolijkt.

De Friese Elfstedentocht wordt in Friesland als de tocht der tochten beschouwd als het aankomt op schaatstochten. Helaas zorgt klimaatverandering ervoor dat dit enorme volksfeest steeds minder vaak plaats kan vinden. Vorige eeuw, toen we nog echte winters hadden, werd er bijna ieder decennium minstens één Elfstedentocht gereden. Alleen de jaren zeventig bleven toen verstoken van de Elfstedentocht. Tegenwoordig wordt het steeds lastiger om “It giet oan!” te horen te krijgen.

Waarom dan toch de Elfstedentocht opnemen in een top 10 bezienswaardigheden van Friesland? Dat is omdat er verschillende andere manieren zijn om een Elfstedentocht te beleven. Zo kun je de Elfstedenfietsroute afleggen. Die heeft een totale lengte van maar liefst 235 kilometer. Er is niemand die je vertelt dat je dit in één dag moet doen. Een uitzondering is natuurlijk als je aan de jaarlijkse officiële Fietselfstedentocht deelneemt die op pinkstermaandag verreden wordt.

Behalve op de fiets kun je de route tussen de elf steden wandelend afleggen (in meerdere trajecten) of als alternatief een autoroute rijden die je vanuit Leeuwarden naar Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum brengt.

De Waddenzee behoort niet alleen aan de provincie Friesland toe, maar vormt wel een van de belangrijkste bezienswaardigheden van Friesland. De Waddenzee heeft voor de Friezen verschillende rollen. Het is de plek waar al jarenlang vis gevangen wordt. Economisch gezien draagt de Waddenzee daardoor zijn steentje bij. Toeristisch gezien zijn de Waddenzee en de daarin liggende Waddeneilanden ook van aanzienlijk belang. Jaarlijks komen tienduizenden toeristen naar de Friese eilanden Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Het is voor de rustige sfeer en het bijzondere karakter dat bezoekers naar de eilanden lokt.

Vanaf het vasteland kun je aan zogenaamde wadlooptochten deelnemen. Verder kun je op het vasteland langs de Waddenzee wandelen. Een rustgevende belevenis, kunnen we uit eigen ervaring zeggen. Onderweg zul je ongetwijfeld schapen en allerlei soorten vogels tegenkomen.

In de Friese plaats Franeker is het oudste planetarium ter wereld te vinden. Eise Eisinga bouwde in zijn woning een schaalmodel van ons zonnestelsel, zoals het toen bekend was. Later ontdekte planeten zoals Uranus en Neptunus ontbreken in dit meesterwerk dat tussen 1774 en 1781 gebouwd werd. Maar goed ook, want anders was de kamer veel te klein geweest om het planetarium af te maken.

Tegenwoordig is de woning een zeer interessant museum waar men meer te weten kan komen over hemellichamen en planeten: het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium. Het is wonderbaarlijk om te zien was Eise in die tijd (eind achttiende eeuw) heeft weten te realiseren. Het feit dat het planetarium nog steeds op het juiste schema werkt, mag uniek genoemd worden. Daar is wel de nodige hulp van de museummedewerkers voor nodig. Zij voeren van tijd tot tijd een aantal handelingen uit om alles in werking te houden.

De provincie Friesland heeft vier nationale parken, waarvan de grootste te vinden is op het waddeneiland Schiermonnikoog. Het grootste deel van dit eiland behoort tot het nationale park. Hier vind je verschillende landtypes en regelmatig worden er zeehonden en is het een habitat voor veel verschillende vogels. Nationaal Park De Alde Feanen ligt bij de Friese plaats Eernewoude.

Het park, waarvan het watergebied Princenhof onderdeel is, is ongeveer 25 km² groot. Bijzonder aan dit park zijn de vele windmolen en het ooievaarsbuitenstation ‘It Eibertshiem’. En dan is er nog het 60 km² grote Nationale Park Lauwersmeer bij Dokkumer Nieuwe Zijlen. Dit park is populair om zijn prachtige orchideeën en vogels als de slechtvalk, lepelaar en rosse Grutto.

Gemalen zorgen ervoor dat de grondwaterstand in heel Friesland gelijk blijft. Het grootst nog steeds werkende stoomgemaal van de wereld is te vinden in Tacozijl, bij Lemmer: het Ir. D.F. Woudagemaal. Het wordt gebruikt om waterstanden in Friesland onder controle te houden. Hiermee wordt voorkomen dat het Friese land bij veel neerslag dreigt te overstromen. In 1920 is het Wouda-gemaal voor het eerst in werking gesteld door Koningin Wilhelmina. De destijds verantwoordelijke persoon van de Provinciale Waterstaat was Ir. Dirk Frederik Wouda. Hij heeft het gemaal naar ontwerp tot uitvoering gebracht en hij bedacht het bijgelegen gebouw. Dat was in het jaar 1917.

Het Ir. D.F. Woudagemaal staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en is uitgegroeid tot een vrij populaire bezienswaardigheid binnen Friesland. Wie dat wil die kan onder begeleiding van een gids een kijkje nemen bij het gemaal. De gids zal je alles uitleggen over het Ir. D.F. Woudagemaal en zelfs de meest lastige vragen proberen te beantwoorden.

Een provincie als Friesland telt redelijk wat grote en kleinere musea. Het is vaak een kwestie van smaak welk museum te meer aanspreekt dan een ander. De ene persoon zal eerder kiezen voor typisch Friese producten of cultuur, terwijl anderen liever in de historie duiken. Een klein museum dat naar onze mening de moeite van het bezoeken waard is, is Museum ‘t Fiskershúske. Dit museum is aangelegd in een aantal voormalige vissershuisjes die in het dorp Moddergat staan. Het museum vertelt de geschiedenis van het dorp, hoe het leven als visser of vissersvrouw was en wat voor impact een zware storm in 1883 had op de samenleving van Moddergat en een aantal andere Friese vissersdorpen zoals Paesens en Wierum.

Het stadje Sneek is een van de best bezochte plekken in Friesland. Hèt symbool van de stad is de niet te missen Waterpoort aan de Stadsgracht. De twee spitse achthoekige torens staan ieder aan een zijde van de nostalgische brug. Het gebouw huisvest een poortwachterswoning, die samen met de meerdere malen verbouwde brug dateert uit 1785. Het Sneekermeer en de historische binnenstad trekken jaarlijks vele bezoekers. De grootste trekpleisters zijn de Grote of Martinikerk en het historische gebied er omheen, het stadhuis en het Fries Scheepvaartmuseum.

Als je van zeilen en/of feesten houdt dan moet je Sneek bezoeken tijdens de Sneekweek. Deze week staat bol van festiviteiten rondom de zeilwedstrijden. Dit jaarlijks terugkerende evenement wordt gehouden van de vrijdag voor de eerste zaterdag van augustus tot en met de donderdag daarop.

De Afsluitdijk is op vele manieren belangrijk voor Friesland. Deze dijk verbindt Friesland met Noord-Holland. Door middel van deze 32 kilometer lange waterkering/verkeersweg wordt het IJsselmeer gescheiden van de Waddenzee. De dijk moet het land en de landbouw beschermen tegen overstromingen. In 1982 is er ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de Afsluitdijk een monument geplaatst welke een steenzetter belichaamd zoals die vanaf 1927 werkte aan deze dijk. Ook staat er een standbeeld van de oprichter Cornelis Lely.

Kun jij ook zo genieten van de rustgevende werking die zwevende luchtballonnen op je kunnen hebben? Dan moet je misschien een keertje naar de Friese Ballonfeesten. In Joure gaan tijdens dit jaarlijkse luchtballonnenfestijn tientallen luchtballonnen de lucht in. Er is op die dag veel gezelligheid rondom dit gebeuren te vinden aan de Nutsbaan. Vaak doen er ook buitenlandse luchtballonnen mee om hun land tijdens dit evenement te vertegenwoordigen. De plaats Joure staat door het evenement ook wel bekend als ‘Balloon City’.