Kleef

Kasteel Zwanenburg is de belangrijkste bezienswaardigheid van Kleef. Dit kasteel is de basis van het ontstaan van Kleef. Het is ergens in de elfde eeuw gebouwd. In de loop der jaren is de Zwanenburcht zowel in uiterlijk als in functie veranderd. De naam Zwanenburcht wordt pas sinds de negentiende eeuw gebruikt. Vroeger noemde men deze burcht simpelweg het slot van Kleef. Qua uiterlijke kenmerken is er tegenwoordig eerder sprake van een barokken slot dan van een traditionele burcht. Tegenwoordig dient de Zwanenburcht als rechtbank. Hier zitten het Amtsgericht en het Landgericht gevestigd. Op afspraak kan een bezoek aan de Spiegeltoren gebracht worden.

Aan de westelijke kant van de stad liggen de Kleefse tuinen. Dit fraai aangelegde parklandschap is ongeveer halverwege de zeventiende eeuw aangelegd in opdracht van de toenmalige stadhouder Johan Maurits van Nassau-Siegen. Opvallend is dat er veel aandacht besteed is aan de zichtassen. De verschillende doorkijken zorgen ervoor dat je de Kleefse tuinen op een manier kunt beleven die je tegenwoordig steeds minder in openbare parken ziet. Het mooiste uitzicht krijg je vanaf het amfitheater, als je in noordelijke richting kijkt. De hoogteverschillen zorgen voor een mooi perspectief op het parkachtige landschap.

Kleef staat van oudsher bekend als een kuuroord. In de achttiende en negentiende eeuw behoorde Kleef tot de belangrijkste kuuroorden van Noord-Europa. Dat was te danken aan de in 1741 ontdekte mineraalwaterbron in de Springenberg. Het Kurhaus was jarenlang het grootste complex van Kleefse badgebouwen. Dit in 1845 en 1846 naar ontwerp van Anton Weinhagen gebouwde kuurplaats heeft tegenwoordig een andere functie. Sinds eind twintigste eeuw is hier het Museum Kurhaus Kleef gevestigd. Het is een museum voor moderne kunst, waarbij het barokke interieur aangevuld is met fraaie staaltjes moderne architectuur.

In het centrum van Kleef staat een geliefd kunstmuseum: het Barend Cornelis Koekkoek Haus. Het museum is gevestigd in de voormalige woning van Barend Cornelis Koekkoek. Deze Nederlandse landschapsschilder is in 1803 in Middelburg geborenen later naar Kleef verhuisd. Tussen de collectie van door hem geschilderde landschapsschilderijen zie je daarom een aantal werken waarop de stad Middelburg onderwerp is. Kenmerkend voor de stijl van Koekkoek is dat veel van zijn werken een romantische inslag hebben. Behalve de kunstwerken van B.C. Koekkoek, kun je in het museum ook genieten van de mooie klassieke inrichting en kunstwerken van soortgelijke kunstenaars. Op maandagen en tijdens sommige feestdagen is het B.C. Koekkoek-Huis gesloten.

In Kleef wordt er ook carnaval gevierd. Dat doen ze al sinds de middeleeuwen. De ‘Fontein van dwazen’ (Narrenbrunnen) is daar het gevolg van. Deze fontein op de historische ontmoetingsplaats van de Klever Gecken-Gesellschaft herinnert aan de meer dan 600 jaar oude carnavalstraditie. De zeven bronzen, waterspugende hoofden doen denken aan het voormalige ‘hoofd’ van de samenleving, bestaande uit een koning en zes raadsleden.

Tiergarten Kleve is een compacte, gezinsvriendelijke dierentuin met aai- en voedersessies. Voor de kids is er een speeltuin aanwezig. In totaal leven hier ruim driehonderd dieren, waaronder typische huisdiersoorten en in Europa voorkomende roofdieren. Het is geen groot, maar wel een aangenaam dierenpark. De bescheiden entreeprijzen staan in verhouding tot het gebodene. Wij zouden niet speciaal voor deze dierentuin naar Kleef rijden, zeker niet als je verder van Kleef af woont. Maar voor wie Kleef toch bezoekt, is een uurtje of twee naar deze dierentuin gaan een leuke aanvulling op je dagje in Kleef.

De Stiftskerk Maria-Tenhemelopneming is de belangrijkste katholieke kerk van Kleef. De kerk is oorspronkelijk in de veertiende eeuw gebouwd, maar werd tijdens de Tweede Wereldoorlog compleet platgebombardeerd. In de jaren vijftig van de vorige eeuw werd de Stiftskerk herbouwd. De gotische elementen zijn daarbij gelukkig teruggekeerd, waaronder de prachtige waterspuwers. De reconstructie van de torens op basis van historische modellen werd in 1969 voltooid.

Soms is leegte indrukwekkender dan aanwezigheid. Dat is zeker het geval op de Synagogenplatz. Op deze vrijwel lege plek stond vroeger de joodse synagoge van Kleef. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de synagoge geheel vernield en is de joodse gemeenschap van Kleef vermoord, gedeporteerd of gevlucht. De Synagogenplatz is een monument dat herinnert aan deze gruwelijke gebeurtenissen.

Centraal in de belangrijkste winkelstraat van Kleef – de Große Straße – kun je genieten van de een bijzondere fontein: de Lohengrinbrunnen. De Lohengrinbrunnen verbeeldt een mythische geschiedenis over het ontstaan van Kleef. Het toont een zwaan die de Zwanenridder wegtrekt, terwijl zijn twee zonen hem terug proberen te trekken, terwijl hun moeder prinses Beatrix schreeuwt en probeert hem te bereiken.

De mythe vertelt dat ongeveer duizend jaar geleden een zekere prinses Beatrix wanhopig was, want haar vader was overleden en er werd van haar verwacht dat ze met een man zou trouwen. Ze maakte een wandeling langs de Rijn aan de voet van de berg. Plotseling werd ze benaderd door een witte zwaan, die een gouden halsketting droeg en een bootje voorttrok. In de boot stond een stralende ridder, die zei dat hij was gekomen om haar land te verdedigen. Beatrix werd verliefd op de Zwanenridder en trouwde met hem. Hij stelde echter de voorwaarde dat ze nooit naar zijn naam en afkomst mocht vragen. Ze kregen samen drie zonen. Toen de zonen ouder werden, werden ze nieuwsgierig naar hun afkomst en drongen er bij hun moeder op aan het hem te vragen. Dus stelde ze de Zwanenridder de verboden vraag. Hij antwoordde bedroefd: ‘Mijn naam is Helias en ik kom uit het aardse paradijs.’ Op hetzelfde moment kwam de zwaan tevoorschijn en verdween met de ridder. Enkele maanden later stierf de edele Beatrix aan een gebroken hart.

Het Reichswald Forest War Cemetery is een militaire begraafplaats die net buiten de stad ligt. Het is met 7654 graven de grootste begraafplaats van het Britse Gemenebest in Duitsland. Op het moment dat je deze indrukwekkende begraafplaats bezoekt zul je aan ervaren dat de gesneuvelde soldaten hier op een mooie plek begraven liggen, maar ook beseffen dat het duizenden hoofdzakelijk jonge mannen zijn die in een ander land dan hun eigen land gevochten hebben en gesneuveld zijn. Qua inrichting en omgeving is dit een van de mooiere militaire begraafplaatsen die je in Europa kunt bezoeken.