Alkmaar

Het Waagplein vormt het hart van Alkmaar. Hier staat de indrukwekkende Waag. Dit gebouw wordt als het icoon van de stad gezien. Men begon al in de veertiende eeuw met de bouw. Het duurde uiteindelijk tot het jaar 1603 totdat de Waag gereed was. In de tussentijd heeft het waaggebouw nog gediend als kapel van het H. Geestgasthuis. Tegenwoordig zitten de lokale VVV en het Kaasmuseum in de Waag. Het Waagplein is vooral in gebruik door de terrassen van de hier ruimschoots aanwezige horeca. Vooral in de zomerperiode is het daardoor vaak een van de meest gezellige plekken van de stad. Van april tot begin september wordt op het Waagplein de Alkmaarse kaasmarkt gehouden.

Aan de Langestraat staat een van de meest markante gebouwen van Alkmaar: het Stadhuis van Alkmaar. De gotische bouwstijl zorgt ervoor dat het bouwwerk eruit springt tussen de vele winkels die in de autovrije Langestraat staan. Het heeft elf jaar geduurd om het stadhuis te bouwen. Men begin in 1509 en was in 1520 klaar. Na de komst van het nieuwe stadskantoor dat net buiten het historisch centrum staat wordt het stadhuis vooral als trouwlocatie gebruikt. De imposante trapopgang en de fraaie toegang leveren gegarandeerd mooie trouwfoto’s op. Als toerist hoef je natuurlijk niet in je trouwoutfit te komen om hier wat mooie plaatjes te schieten.

Tegenwoordig zijn de meeste huizen in Alkmaar met steen gebouwd. Vroeger gebruikte men vooral hout. In Alkmaar kun je nog een bijzonder houten huis bekijken. Het gaat om het pand dat aan de Appelsteeg 2 staat. Dit monumentale houten pand staat bekend als ‘Het Huis met de Kogel’. Het is vermoedelijk vlak voor het beleg van Alkmaar gebouwd. Het huis dankt de naam aan de kogel die tijdens het Beleg van Alkmaar in het huis is ingeslagen. De kogel is later in de linkerhoek van de gevel aan de gracht geplaatst en nu goed zichtbaar voor bezoekers. Volgens een legende zou bij de inslag de 40 pond zware kogel dwars door de gevel zijn gegaan en voor de nodige vernielingen gezorgd hebben. Het Huis met de Kogel is een van de twee overbleven houten panden in Alkmaar. Dankzij een grondige restauratiebeurt in 2010 staat de in overstek gebouwde houten gevel er prachtig bij.

De Grote Sint-Laurenskerk is het grootste kerkgebouw van Alkmaar. In de beginperiode was het een rooms-katholieke kerk. Sinds 1573 was het een protestante kerk totdat het gebouw in 1996 zijn religieuze functie verloor. Tegenwoordig heeft de Grote Sint-Laurenskerk een museumfunctie. Wat de kerk zo bijzonder maakt, is het feit dat je hier het oudste nog te bespelen kerkorgel van Europa heeft. Dit koororgel is in 1511 gemaakt door Jan van Covelen. Later is het orgel met een extra klavier uitgebreid. Het hoofdorgel is wat jonger: de huidige versie stamt uit het jaar 1725. De Grote Sint-Laurenskerk is gratis te bezoeken. In het gebouw worden geregeld tijdelijke exposities gehouden.

Een fenomeen waar we in Nederland al heel lang mee te maken hebben zijn accijnzen. Deze belastingvorm was vroeger een belangrijke bron van inkomsten voor steden. In Alkmaar werden in te voeren goederen vroeger aangegeven in de Accijnstoren. Deze vierkanten toren was daarmee een soort van belastingkantoor. Tegenwoordig is deze zeventiende-eeuwse toren een monument dat vooral mooi staat te wezen aan de Bierkade. Dat doet de toren wel op een andere plek dan waar hij oorspronkelijk weggezet is. De verbreding van de Bierkade heeft ervoor gezorgd dat de Accijnstoren in 1924 vier meter verplaatst moest worden.

In kaasstad Alkmaar mag natuurlijk een museum over dit beroemde niet ontbreken. Het Hollands Kaasmuseum is gevestigd in wat daarvoor het mooiste plekje van de stad is: de historische Waag. Hier werd al sinds het begin van de zeventiende eeuw de te verhandelen kaas gewogen. Het Hollands Kaasmuseum is een echt museum, in tegenstelling tot kaasmusea in een aantal andere steden die vooral dienen om kaas te verkopen. Het museumbezoek begint met een duidelijke korte documentaire over de productie van Hollandse kazen. Vervolgens kun je lopend door het museum zien waarmee kaas gemaakt wordt en wat de bijproducten van de kaasproductie zijn. Voor mensen die kunnen genieten van feitjes en cijfers staat er een koe waarop relevante informatie over deze dieren binnen de keten van de kaasindustrie te vinden is.

Voor een museum over de Beatles hoef je niet helemaal naar hun geboortestad Liverpool af te reizen. Dankzij een ooit in 1981 door Azing Moltmaker gestart initiatief kun je in Alkmaar alles te weten komen over deze wereldberoemde voormalige Britse popgroep. Het Beatles Museum is uitgegroeid tot een prachtige ode aan een fenomeen dat nog steeds vele fans kent. In het museum kun je allerlei instrumenten, attributen en kleding van de band bekijken. Het Beatles Museum behoort tot de grotere en beste Beatles-musea ter wereld.

De Alkmaarse binnenstad telt nog een aantal hofjes. Dit zijn binnenplaatsen of binnentuinen waaromheen een aantal kleine woningen liggen. Deze hofjes zijn meestal eeuwen geleden gesticht. Ze werden vooral vanuit liefdadigheid of sociale woningbouw gestart. Het Huis van Zessen is het oudste bestaande hofjesgebouw van Alkmaar. Want die vorm komt ook voor: als een proveniershuis. De mooiste hofjes van Alkmaar zijn het Hof van Sonoy en het Wildemanshofje.

De huisjes rond het Wildemanshofje wordt nog steeds door vrouwen bewoond. Religie is daarbij tegenwoordig onbelangrijk. In het begin was dit hofje bedoeld voor vrouwen van alle christelijke gezindten.

Het Hof van Sonoy is gesticht in 18705. Opvallend is dat de binnentuin volledig zichtbaar is vanaf de straatkant en dat de rijk gedecoreerde entreepoort aan de linkerkant zit. Vaak zie je dat deze meer gecentreerd gesitueerd is. De aanwezigheid van een restaurant in het Hof van Sonoy zorgt ervoor dat de binnentuin tegenwoordig als terras dienstdoet.

Het Stedelijk Museum Alkmaar behoort tot de oudste musea van Nederland. Al sinds 1875 kunnen kunstliefhebbers hier genieten van uiteenlopende kunstwerken uit verschillende periodes. Tegenwoordig gebeurt dat in een modern vormgegeven pand dat aan het Canadaplein staat. Dit in het hart van Alkmaar gelegen plein wordt ook wel het cultuurplein van de stad genoemd.

Zoals het een stedelijk museum betaamt zie je vooral kunst terug die gemaakt is door lokale kunstenaars of waarin Alkmaar op een andere manier een rol speelt. Zo is het olieverfschilderij ‘Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar’ een van de topstukken uit de collectie. Dit voor 1 miljoen euro aangeschafte schilderij is gemaakt door de in Naarden geboren en in Haarlem woonachtige schilder Salomon van Ruysdael.

In en rondom Alkmaar staan meerdere molens. Op zich is een molen daarom geen bijzondere verschijning in deze stad. Toch vinden wij dat de Molen van Piet, die ook wel bekend staat als De Groot, een plekje in de top 10 bezienswaardigheden van Alkmaar verdient. De stellingmolen is een mooi voorbeeld van een typisch Hollandse korenmolen. Deze molen staat al sinds 1769 aan de westelijke kant van de vestingwerken rondom het historisch centrum van Haarlem.

Als je de Molen van Piet gaat bekijken dan is dat meteen een mooie aanleiding om een wandeling over het Clarissenbolweerk te maken. Je kunt dan meteen Het Kruithuisje bezoeken. Deze eind achttiende eeuw gebouwde opslag voor ammunitie doet tegenwoordig dienst als galerie, koffie- en theehuis.