Top 10 natuurgebieden in Nederland

In de provincie Gelderland bevindt zich een uitgestrekt natuurgebied dat bekend staat als de Veluwe. Het wordt ook wel de ‘groene schatkamer van Nederland’ genoemd. Op een gebied van iets minder dan duizend vierkante kilometer tref je uiteenlopende cultuurlandschappen, dieren, steden, dorpen, musea en attracties. De Veluwe telt vijf bezoekerscentra, waar je terecht kunt voor relevante informatie. Deze bevinden zich in Rheden, Nunspeet, Ermelo, Renkum en Ede.

Eén van de bekendste natuurgebieden op de Veluwe in Gelderland is Nationaal Park de Hoge Veluwe. Het landschap in dit ruim vijfduizend hectare tellende park is gevuld met heidevelden, grasvlakten, gemengde bossen en stuifzand landschappen. Tijdens je wandel- of fietstocht kun je er zo maar oog in oog staan met wilde zwijnen, vossen, edelherten, reeën, moeflons of een das. Als afwisseling met de prachtige natuur kun je in Nationaal Park de Hoge Veluwe ook een bezoek brengen aan het Kröller-Müller Museum in Otterlo. Dit museum voor moderne en hedendaagse kunst is vernoemd naar het echtpaar Helene Müller en Anton Kröller die op dit landgoed woonden en waar ze hun kunst verzamelden.

Andere bezienswaardigheden op de Veluwe zijn de middeleeuwse Hanzesteden, zoals Harderwijk, Hattem en Elburg en natuurparken als Nationaal Park Veluwezoom, Natuurgebied Vierhouterbos en Natuurgebied Planken Wambuis. Zoek je iets meer actie? Denk dan eens aan een klimbos, een bosrit per paard of Kinderpretpark Julianatoren.

Hoewel wij Nederlanders als een reislustig volk bekend staan die de hele wereld overgaan, blijven onze eigen eilanden in het noorden voor velen vaak nog onbekend. Het Waddengebied van Nederland bestaat uit de Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog en de Waddenzee. Daarnaast zijn er nog drie onbewoonde eilanden, namelijk Noorderhaaks, Rottumerplaat en Rottumeroog. De bewoonde eilanden, die ook wel bekend staan als TVTAS, zijn uitermate geschikt als vakantiebestemming. Je treft er goede hotels, restaurant en strandclubs. Wandel- en fietsliefhebbers kunnen er los gaan. Vlieland en Schiermonnikoog zijn zelfs geheel autovrij. Er zijn op de waddeneilanden kilometers lange wandel- en fietspaden aangelegd.

Het Waddengebied vormt een uniek gebied binnen Nederland. De Waddenzee staat sinds 2009 zelfs geregistreerd bij UNESCO als werelderfgoed. Een deel van het Waddengebied en de zee delen we met Denemarken. Het mag gezien worden als grootste getijdengebied ter wereld. Door de getijden valt er in het Waddengebied regelmatig vierduizend kilometer droog. Dit leent zich uitstekend voor het bekende wadlopen. Tijdens het wadlopen, waarin verschillende gradaties qua zwaarte worden gehanteerd, word je door een gids op uiteenlopende fascinerende zaken gewezen. Met een beetje geluk kun je in het Waddengebied zelfs zeehonden treffen.

Het natuurgebied van Nationaal Park Weerribben-Wieden bevindt zich in de provincie Overijssel. Dit duizend hectare tellende park vormt een geliefde habitat voor bijzonder plant- en diersoorten die graag vertoeven in een overwegend laagveenmoerasgebied. Het grootste van West-Europa zelfs. Waar Miami in Amerika trots is op de Everglades, is Nederland trots op Nationaal Park Weerribben-Wieden. Beiden zijn bij uitstek het best per boot te verkennen. Verder houdt de vergelijking snel op.

Nationaal Park Weerribben-Wieden met zijn waterplassen en alom aanwezige riet is door mensenhanden tot stand gekomen. In het verleden werd het natuurgebied veelal gebruikt voor turfwinning en vervening. Verschillende watervogels profiteren hier elk jaar opnieuw van dit inmiddels erg bijzondere gebied. En ook de riettelers kunnen op de rietlanden jaarlijks hun voorraad aanvullen.

Sinds 1934 valt Nationaal Park Weerribben-Wieden onder beheer van natuurmonumenten. Bezoekers van dit natuurpark maken graag een combinatie met een bezoek aan Giethoorn. Dit waterdorp staat wereldwijd bekend om de nostalgische en karakteristieke sfeer die er heerst. De historische smalle paadjes, bruggetjes en kanalen leiden je de weg naar interessante musea of gezellige restaurant en/of terras.

Natuur- en recreatiegebied De Biesbosch is een populaire bestemming in Noord-Brabant. Het waterrijke landschap leent zich uitstekend voor het maken van een boot- of kanotocht door een doolhof van rivieren, eilanden en polders. Nationaal Park De Biesbosch wordt gezien als het grootste beschermd zoetwater moerasgebied van Nederland.

Het uniekste aan dit park is het zoetwatergetij die soms voor wel tachtig centimeter telt. Dit wordt veroorzaakt door de verbinding met zee via de Nieuwe Waterweg. De wilgenvloedbossen en kreken in Nationaal Park De Biesbosch zorgen dat de spindotterbloem in dit getijdengebied volop kan bloeien. En ook de bever voelt zich er prima thuis. Er worden heuse fluistertochten georganiseerd waarbij je per boot-, kano- of wandeltocht de bever van dichtbij kunt bewonderen tijdens het bouwen van een burcht en/of glijbaan.

Andere dieren die je in Nationaal Park De Biesbosch tegen kunt komen, zijn vossen, hazen, reeën, boommarters en Noordse woelmuizen. De boswachters van Staatsbosbeheer nemen je er graag voor mee op pad. Maar je mag een wandeltocht natuurlijk ook zelfstandig ondernemen. De bezoekerscentra in Dordrecht en Drimmelen zijn tevens ingericht als tentoonstellingsruimte. In Werkendam is het BiesboschMuseum Eiland te bezoeken.

De populaire provincie Brabant heeft zijn bezoekers veel te bieden. Qua natuurgebieden zeker. Eén van de bekendste natuurparken is het heuvelachtige Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen. Het is gelegen bij het bekende pretpark De Efteling in Kaatsheuvel. De combinatie van bossen en duinen is op zich al best bijzonder. De duinen zijn hier oorspronkelijk ontstaan door poolwinden tijdens de ijstijd. Hierdoor ontstonden er zandruggen. De Loonse en Drunense Duinen wordt dan ook wel eens de Brabantse Sahara genoemd.

Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen omvat een gebied van zo’n vijf-en-dertig-honderd hectaren. Door het bos zijn verschillende ruiter-, fiets- en wandelroutes gekenmerkt. Mountainbikers kunnen los gaan op de zwarte route, die bekend staat om de singletracks en uitdagende losse zanddelen. Er worden ook regelmatig wandelingen onder leiding van een boswachter georganiseerd. Her en der kun je er grazende schapen tegenkomen. Zij leveren zonder het te weten een strijd tegen het alsmaar terugtrekkende stuifzand. Zij eten nieuwe begroeiing op en zorgen dat zand en wind vrij spel behouden.

Na het droogleggen van de polders in 1968 is er in de provincie Flevoland langzaam maar zeker een uitgestrekt natuurgebied ontstaan. Tussen de waterplassen en rietvelden zijn ruige moerasgebieden en graslanden ontstaan waar verschillende diersoorten zich graag ophouden. De Oostvaardersplassen vormen een gewillig woongebied voor onder andere vleermuizen, hazen, vossen, reeën, paarden, edelherten, ganzen, aalscholvers en lepelaars. Samen met de Marker Wadden, het Markermeer en de Lepelaarplassen vormen de Oostvaardersplassen sinds 2018 het Nationaal Park Nieuw Land.

Voor verschillende trekvogels staat dit park als bestemming in hun ‘navigatie’ als tijdelijke tussenstop op hun route van of naar Afrika. In de Oostvaardersplassen kun je aan verschillende activiteiten deelnemen. Zo is er een ecokar-excursie met gids te boeken die je allerlei interessante details verteld tijdens de tocht door dit uitgestrekte natuurgebied. Maar ook een moeraswandeling, kruidenplukexcursie, steptochten en kabouterwandelingen behoren tot de vele mogelijkheden. In natuurbelevingscentrum De Oostvaarders in Almere liggen de verrekijkers al voor je klaar.

Tussen de plaatsen Leusden en Rhenen ligt het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. De hoge stuwwallen uit de ijstijd kenmerken een gebied dat van Huizen tot aan Rhenen doorloopt. Het hoogste punt wordt gemeten bij de Amerongse Berg. Dat de Utrechtse Heuvelrug in het verleden al populair was, is terug te zien aan de hoeveelheid kastelen en andere deftige landhuizen die je er treft. Er mag dan ook met recht gezegd worden dat een bezoek aan Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug een aangename mix is tussen natuur en cultuur. Zo kun je er een bezoek brengen aan Huis Doorn, Kasteel Amerongen, Slot Zeist of Napoleon’s Pyramide van Austerlitz bij Zeist.

Het ruim tienduizend hectare tellende natuurgebied van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug ontwikkelt zich nog steeds. Professionele archeologen gaan er regelmatig op pad om te speuren naar erfgoed. Zo nu en dan stuiten zij op grafheuvels, middeleeuwse wallensystemen en andere zaken. Wandelaars kunnen zich in dit park tegoed doen aan uiteenlopende wandelroutes. Van het ‘Klompenpad Breeschoterpad tot aan het ‘Gilbert van Schoonbeekepad’ elke route is de moeite meer dan waard. En ook de fietsers hebben meer dan voldoende keuze.

Zoals de naam al doet vermoeden ligt Nationaal Park Drentsche Aa in de provincie Drenthe. De ingang van dit park bevindt zich aan de toegangspoort ‘Wedbroeken’. Volgens Staatsbosbeheer maak je in dit park kennis met een verleden waarin je teruggaat naar de prehistorie tot aan het heden. Verschillende doorkijkjes bieden je uitzicht over uitgestrekte heidevelden, kronkelende beken en bosrijke gebieden. Het bekkensysteem in dit park wordt aangeduid als het Drentsche Aa gebied. Uiteindelijk stroomt het water via Groningen uit in het Reitdiep om vervolgens de Waddenzee te bereiken.

Her en der tref je in Nationaal Park Drentsche Aa typische esdorpen zoals Anloo. Historische molens kun je in de plaats Rolde en bij Oudemolen bezoeken. Als je op zoek bent naar het bezoekerscentrum van Nationaal Park Drentsche Aa, dan kun je lang zoeken. In plaats van een officieel bezoekerscentrum heeft dit park een enthousiast netwerk van gebiedsondernemers die je graag te woord willen staan. Je herkent ze aan het bordje ‘Drentsche Aa’ op de gevel met daarop een grote letter i.

Het noordelijk gelegen Nationaal Park Lauwersmeer valt op de grens van de provincies Friesland en Groningen. Na de watersnoodramp van 1953 werd er onder druk van de Friese bevolking besloten om de om de Lauwerszee af te sluiten. Veel van het grondgebied kwam door de aanleg van een dam in 1969 droog te liggen, waardoor de natuur zijn gang kon gaan. Dit heeft ertoe geleid dat op deze plek langzaam maar zeker de natuur de overhand kreeg en daarmee ook haar bezoekers werden uitgebreid. Inmiddels is Nationaal Park Lauwersmeer een waar vogelparadijs te noemen.

Een goed begin is het halve werk. Vandaar dat je het best je bezoek kunt starten in het activiteitencentrum Lauwersnest. Je kunt er onder andere routekaarten vinden van elf wandelingen die door Staatsbosbeheer zijn uitgezet. De kortste route is het kabouterpad. Kinderen krijgen daarvoor een puntmuts opgezet en een knapzak mee op pad. De andere wandelroutes variëren van 3 tot 10 kilometer. Je kunt er ook voor kiezen om dit park per fiets of boot te verkennen. Er zijn voldoende leuke aanlegsteigers of andere rustplaatsen te vinden.

Sinds 2016 heeft Nationaal Park Lauwersmeer er een attractie bij. Dark Sky Park biedt je de gelegenheid om vanaf de aanwezige hemelplatforms in het donker naar sterren te kijken. Door het gebrek aan verlichting in deze regio doemen de sterren als diamanten aan de hemel op. Met heel veel geluk is het zelfs mogelijk om er het Noorderlicht te zien.

Direct aan de Noordzee, een stukje boven Haarlem, ligt een wat minder bekend nationaal park van Nederland. National Park Zuid-Kennemerland is dan ook een vrij jong park wat behoort tot de regio Bloemendaal en Zandvoort en doorloopt tot IJmuiden. Pas in 1995 is er een samenwerkingsverband ontstaan die zich richt op de bescherming en ontwikkeling van dit prachtige natuurgebied. Het landschap bestaat voornamelijk uit duinen, duingrasland en bossen. Op de oostelijke grens van het park liggen de sfeervolle plaatsen Elswout, Koningshof en Duin en Kruidberg. In het Brouwerskolkpark kun je een aangename wandeling langs het water maken. Het water uit deze Brouwerskolk werd omstreeks de zeventiende eeuw gebruikt om bier van te brouwen.

Qua activiteiten is Nationaal Park Zuid-Kennemerland uitstekend in te zetten voor een leuk dagje uit. Het duinmeer ’t Wed leent zich uitstekend om te zwemmen en ook aan het strand zit je wat dat betreft goed. Met kinderen is het heel leuk om de speurtocht te wandelen in de duinen van Duin en Kruidberg. Onderweg kunnen zij verschillende vragen over de natuur beantwoorden. De langste route is de NS-route Kennemerduinen van ongeveer zestien kilometer. In het bezoekerscentrum ‘De Kennemerduinen’ aan de zeeweg zijn regelmatig wisselende tentoonstellingen te bezoeken.