Top 10 mooiste dorpjes en stadjes in Nederland

Het ontstaan van de plaats Giethoorn brengt ons terug naar de twaalfde eeuw. ‘Geytenhoren’ luidde de naam destijds. Een verwijzing naar de vele dode geiten en de hoorns van geiten die er in de bodem gevonden zijn. Grote delen waren tijdens de twaalfde eeuw namelijk ondergelopen door een stormvloed vanuit de Zuiderzee. Door ontginning, het droogleggen van grond om er te kunnen verbouwen, ontstond hier een nederzetting wat is uitgegroeid tot wat wij vandaag Giethoorn noemen.

Als toeristische trekpleister heeft dit dorp in Overijssel veel leuks te bieden. Zo kun je er een bootje huren en je al varend wanen in het Venetië van Nederland. Een netwerk van kanalen bieden je een uitgelezen kans om in je eigen tempo het dorp en het nabij gelegen Nationaal Park Weerriben Wieden te verkennen. Je kunt zelf varen of je kunt een rondvaart boeken. En natuurlijk is Giethoorn en omgeving ook wandelend of per fiets te verkennen. Tijdens je tocht maak je kennis met de bewoners van Giethoorn, hun prachtige boerderijen en de lange geschiedenis. In Museum Giethoorn ’t Olde Maat Uus kunnen ze je er meer over vertellen.

Een bezoek aan Giethoorn is niet compleet zonder een bezoek gebracht te hebben aan charmante plekjes zoals de Langesteeg, het Zuiderpad of het Binnenpad. De houten bruggetjes over het water zorgen voor de typische nostalgische sfeer zoals je die alleen in pittoreske dorpjes als Giethoorn kunt ervaren. Her en der vind je in het dorp leuke en gezellige horecagelegenheden voor een wel verdiende tussenstop.

Het Gelderse dorp Bronkhorst behoort al jarenlang tot de best bezochte dorpen op de Nederlandse website mooistedorpjes.nl en dat is niet voor niets. Bronkhorst is een van de weinige dorpen waar de sfeer van vroeger zo goed bewaard is gebleven. Hier heeft men vooral voor conservatie gekozen, waardoor Bronkhorst zo authentiek aanvoelt. Auto’s worden geweerd uit dit nog geen honderd inwoners tellende dorp: parkeren doe je buiten de kern. Neonreclame van moderne winkelketens of fastfoodrestaurants zie je hier niet. Het is de verzameling van monumentale panden die de sfeer in Bronkhorst bepaalt.

Mocht je Bronkhorst in het zomerseizoen of tijdens een weekeinde willen bezoeken, houd er dan rekening mee dat het aantal parkeerplaatsen op de parking net buiten het dorp beperkt is. Kom op tijd of als je in de buurt op vakantie bent: kom op de fiets.

Met een bezoek aan de plaats Bourtange stap je eigenlijk zo’n driehonderd jaar terug in de tijd. De geschiedenis van vestingstad Bourtange in de noordelijk gelegen gemeente Westerwolde staat geheel in het teken van eeuwenoude verdedigingswerken. Het was Willem van Oranje die al in 1580 de opdracht gaf tot het bouwen van een fort in de provincie Groningen aan de Duitse grens. Omstreeks 1742 verkreeg de vesting zijn grootste omvang. Inmiddels zijn grote delen van dit historische verdedigingswerk gereconstrueerd en trekt het jaarlijks duizenden toeristen naar zich toe.

Verschillende gebouwen zijn tegenwoordig ingericht als musea. Zo kun je er een oude officiershuizen of een kapiteinswoning uit 1661 van binnen bekijken. Of het ‘Terra Mora’ bezoeken, waarin de natuurhistorische waarde van de vesting centraal staat.

In ‘Museum De Baracquen’ krijg je een duidelijk beeld van hoe de soldaten er destijds in barakken leefden en welke voorwerpen er gevonden zijn. In ‘Het Nieuw Kruithuis’ worden verschillende wisselende tentoonstelling aangeboden. En in de ‘Synagoge’ aan de Batterijenstraat worden oude voorwerpen en foto’s van de Joodse geschiedenis tentoongesteld. Verschillende winkeltjes bieden je passende koopwaar aan. Denk hierbij aan Delfts Blauw, Oud-Hollands snoepgoed en kaarsen. Aan het Marktplein met de oude lindebomen kun je vervolgens rustig even bijkomen in ’t Oal Kroegie.

Als je door de ANWB tot het mooiste dorp van Nederland uitgeroepen bent, dan kunnen wij toch niet anders doen dan Winsum in de top 10 van mooiste dorpjes en kleine stadjes in Nederland vermelden? En laat ons eerlijk zijn: het Groningse dorp verdient het om in deze top tien te staan. Vrijwel alle elementen die je zoekt in een authentiek pittoresk plaatsje zijn in Winsum vertegenwoordigd. De combinatie van een waterweg die dwars door het dorp loopt, twee authentieke molens en een eental prachtige monumentale gebouwen maken van Winsum een voorbeelddorp als het aankomt op schoonheid en sfeer.

De Limburgse plaats Thorn bevindt zich tegen de Belgische grens bij Kessenich. Het staat bekend als ‘het witte stadje’. De kern van het romantische centrum van Thorn bestaat dan ook uitsluitend uit witte huizen en straten die belegd zijn met Maaskeien. Waar het stadje in het verleden werd het gezien als minivorstendom, volgde daarna een periode van armoede toen de Fransen hun inval deden in 1794. Het wit schilderen van de huizen was een manier van de bewoners om hun armoede te verbergen. Tegenwoordig vormt dit initiatief een bezienswaardigheid die veel bezoekers naar de plaats Thorn trekt.

Je treft er nu vooral een gezellige, monumentale stad met nostalgische steegjes, pleinen en een Begijnhof waar de geschiedenis een mooi plekje heeft gekregen. In het Gemeentemuseum ‘Het Land van Thorn’ komt dit uitgebreid aan bod. Een andere bezienswaardigheid waar je niet omheen kunt, is de hooggelegen gotische Abdijkerk uit de tiende eeuw. Ben je iets meer op zoek naar avontuur, dan biedt het nabij gelegen natuurgebied De Koningssteen uitkomst. Dit veelzijdige natuurgebied heeft prachtige fiets- en wandelroutes uitgestippeld die je voeren langs Konikpaarden, gallowayrunderen en kruidenrijke graslanden.

In heel de provincie Zeeland zijn de ingrediënten zon, zee en strand veelvuldig aanwezig. Maar in het Zeeuwse Zoutelande komen zij wel erg mooi samen. Zoutelande is een heerlijke badplaats op het schiereiland Walcheren. Het was eens een boerendorp, maar dankzij kunstenaars als Mondriaan en Toorop is het veranderd in een soort van Zeeuwse Rivièra. Als dorp heeft het tegenwoordig dan ook mooie arrangementen te bieden op het gebied van faciliteiten en activiteiten. Zo kun je in Zoutelande wandelen over een promenade aan zee. Het strand is voorzien van hippe en sfeervolle strandtenten, een strandwacht, douches, kleedruimte, toiletten en een vlonderpad voor mindervalide personen. Direct achter de duinen ligt het dorp, waarin de Langstraat de dorpskern vormt. Hier bevinden zich gezellige restaurants, terrassen en winkels.

Vele huizen en appartementen in Zoutelande worden geheel of gedeeltelijk verhuurd aan toeristen. Er zijn daarnaast ook verschillende luxe vakantiewoningen te vinden. Natuurlijk zijn er in de directe omgeving ook hotels, pensions en campings te vinden. Op ongeveer acht kilometer van Zoutelande ligt een andere populaire badplaats, Domburg. Tijdens de kustmarathon, die jaarlijks in oktober plaatsvindt, staan deze badplaatsen mooi in verbinding met elkaar. De finish is in Zoutelande.

Ergens tussen de elfde en dertiende eeuw is het dorpje Orvelte ontstaan, wat we tegenwoordig een monumentendorp noemen. En dat is niet voor niets. Het in Drenthe gelegen dorp Orvelte heeft namelijk veel weg van een openluchtmuseum. De huizen die er staan zijn stuk voor stuk prachtige boerderijen met veelal rietgedekte kappen. In het dorp worden nog altijd oude ambachten uitgevoerd, zoals de smid in ’t Stokertje, een klompenmakerij en een schaapherder. Her en der worden streekproducten aangeboden en je kunt er een bezoek brengen aan Zoo Bizar, een hele kleine dierentuin.

Met het bekijken van de videovoorstelling ‘Het Orvelter Dagboek’ in het Ottenshoes wordt de geschiedenis en het ontstaan van het dorp je helemaal duidelijk. In het pand zijn tevens ruimtes ingericht waardoor je werkelijk terug in de tijd lijkt te stappen. Het dorp en de omliggende Drentse natuur is erg uitnodigend voor het maken van een leuke wandeling en/of paardentramtocht. Het ‘Houten Pad van Theodoor’ is met name voor kinderen een leuke belevenis.

Ten noorden van Amsterdam in de gemeente Zaanstad ligt het dorp Zaandijk. De meeste mensen kennen vooral de ‘Zaanse Schans’ met de vele molens die hieraan grenst. Het is via de Julianabrug Zaandijk gemakkelijk bereikbaar. De molens worden gezien als het beginpunt van de industriële revolutie in Nederland. Er werd gewoonweg handig gebruikgemaakt van de wind. Nu vandaag zijn de molens voor iedereen toegankelijk. Op verschillende locaties worden diverse oude ambachten uitgeoefend en/of kun je een bijzonder product aanschaffen. Zo is er een wevershuis, een kuiperij, tingieterij en een klompenmakerij.

In het Zaanse Museum wordt over de geschiedenis van Zaanstad, de Zaanse Schans en de industriële revolutie volop aandacht besteed. En de Verkade Experience neemt je mee in de geschiedenis van koekjes en bonbons. In de wijk ‘Oud-Zaandijk’ en bij Gortershoek tref je veel monumentale houten huizen. Het mooiste uitzicht over de Zaanse Schans heb je vanaf de hoek Lagedijk/Hazepad bij het Zaandijker Sluisje.

Op de hoek bij de Hoogstraat is het bezoekerscentrum Cacaofabriek de Zaan te bezoeken. In dit Cacaomuseum word je duidelijk hoe de fabriek vroeger te werk ging. Tussen de verzamelingen bevinden zich voorwerpen die men vroeger in de zakken cacao aantrof. Het levert fantastische verhalen op die gretig verteld worden door oud-medewerkers.

De witte vuurtoren aan de kust bij het IJsselmeer vormt een duidelijk kenmerk van het dorpje Urk. Vroeger was Urk op een eilandje gelegen in de Zuiderzee. Sinds de verbinding met Lemmer een feit is, is hier geen sprake meer van. Met het afsluiten van de Zuiderzee is Urk aan het IJsselmeer komen te liggen. Als vissersdorp kwam Urk hierdoor behoorlijk onder druk te staan. De Urker vissersvloot moest gedwongen een ander onderkomen zoeken om de zee op te kunnen gaan. Van de nood werd een deugd gemaakt, wat resulteerde in ’het wonder van Urk’. De Urkers gingen vissen met een viskotter en sleepnetten. Men noemt dit boomkorvisserij.

Tegenwoordig is Urk niet langer alleen maar afhankelijk van de visserij. Urk is inmiddels een leuke en populaire toeristische bestemming binnen de provincie Flevoland. De oude, karakteristiek dorpskern is aangenaam om doorheen te wandelen. Een wirwar aan straten en steegjes, wat door Urkers ‘ginkies’ worden genoemd, leiden je de weg langs oude monumentale woningen, musea als het ‘Oude Raadhuis’, het vissersmonument en de achttien meter hoge vuurtoren uit 1844.

Het beroemdste vissersdorp van Nederland is waarschijnlijk Volendam. Inmiddels heeft dit dorp meer bekendheid gekregen. Wanneer je Volendam zegt, dan noemen mensen ook BZN, Jan Smit, Nick en Simon en Kees Tol. Inmiddels kent Volendam heel wat bn’ers. Geraldine Kemper is eveneens een bekende Volendamse. De meeste mensen die Volendam bezoeken, komen er echter voor de cultuur, de geschiedenis en de typische Volendamse sfeer. Het dorp is dan ook heerlijk om even doorheen te wandelen. Met name het Doolhof en de Oude Kom zijn erg charmante plekken. Zowel de monumentale panden, woonhuizen en tuinen worden er keurig onderhouden.

Het meest toeristische deel bevindt zich aan de Haven. Het aanbod varieert hier tussen horeca, fotografie in klederdracht, viskramen, een visafslag, een veerdienst en mode- en souvenirwinkels. Verder zijn er kaasboerderijen te bezoeken, kun je rondvaart doen of breng je een bezoek aan het Volendams Museum of het Palingsoundmuseum.